Ni igicamunsi cyo kuri uyu wa Kane, tariki 4 Ukuboza 2025, mu mudugudu w’Itaba, akagari ka Nyabisindu,Umurenge wa Kiramuruzi mu karere ka Gatsibo, ingurube imwe yapfuye ubwo yari iguzwe n’umugabo wari ugiye kuyibaga. Ibi byateje impungenge ku baturage n’abashoramari mu bworozi bw’amatungo magufi, ndetse byagaragaje icyuho mu igenzura ry’amatungo agurwa naho aba yaguriwe.
Inkuru nk’iyi yerekana uburyo amatungo n’umutekano w’ubucuruzi bw’amatungo bigomba kugenzurwa neza.Umugabo twahisemo kumwita Mutarambirwa yari agiye kugura ingurube ebyiri, zose zari zifite ubuzima bwiza uretse imwe yari intege nke, imwe muri zo yahise ipfa mu gihe yari mu nzira atashye. Ibi byabereye mu mudugudu w’Itaba, akagari ka Nyabisindu, kikaba cyerekana ibibazo byo kugenzura amatungo. Kwiga amategeko agenga amatungo: Abaturage bagomba kumenya ko buri gikorwa cyo gucuruza cyangwa gutwara amatungo kigomba kuba kigenzurwa n’ubuyobozi.
Ahagana ku isaha ya saa saba n’igice, Mutarambirwa yagiye kugura ingurube ebyiri zo kubaga. Mu gihe yari mu nzira yerekeza ku rugo, imwe muri zo irapfa. Uyu mugabo, twahisemo kumwita Mutarambirwa, yaguze inguru ibeyiri ageze mu nzira imwe atungurwa no kubona ipfuye. Abaturage batuye muri uyu mudugudu batinyishiwe no kumva ingurube zijyanaga mu muhanda ko imwe ipfuye, bibaza niba iyo isiga koko niba yo ari nzima ntabundi burwayi ifite kuburyo bagura inyama zayo zikaribwa dore ko umuganga w’ita ku matungo atahamagawe aze apime iyo ngurube, Bamwe bibazaga niba koko iyo ngurube yapfuye ko yahise iyanwa n’uwayiguze ubwo irabarwa umuganga ahari ngo zipimwe?
Guverinoma y’u Rwanda isaba ko amatungo
ajya hanze y’imipaka agomba kuba yemewe n’ubuyobozi bubizi,
kandi akajyanwa mu buryo bwizewe. Icyabaye kuri Mutarambirwa kigaragaza ikibazo
cyo kutamenya
niba ubuyobozi bw’akagari bwabikurikiranye, ndetse bikibaza
niba amatungo ajya hanze y’imipaka aba akurikije amategeko.
Abaturage
bo mu kagari ka Nyabisindu bakomeje kugaragaza ko hari icyuho mu igenzura
ry’amatungo, aho usanga abantu bagura cyangwa bajyana amatungo mu nzira
zitagenzurwa. Mu gihe twageragezaga guhamagara ubuyobozi bw’akagari ka Nyabisindu
kugira ngo tubone ibisobanuro, ntabwo twashoboye kuyifatisha ku murongo wa
telefone.
Impungenge z’ubuzima
bw’abantu: Inyama zishobora
kuba mbi, kandi abantu bakagenda bajyana inyama bashobora guhura n’ibibazo.
Kunanirwa kugenzura ubuziranenge
bw’amatungo:
Byagaragaye ko hari amatungo ajya hanze cyangwa agurwa baya kuyabaga atagenzuwe
neza.
Kugabanya icyizere mu bucuruzi
bw’amatungo:
Abagura n’abashoramari bashobora gutinya kugura, bitewe n’uburangare
bw’ubuyobozi.
Gutanga raporo ku
buyobozi:
Abaturage bagomba kumenyesha ubuyobozi igihe bafite gahunda yo kugura cyangwa
kugurisha amatungo.
Kugenzura ubuzima bw’amatungo: Mu gihe bagura, bagomba kureba ko
amatungo ari muzima kandi afite intege zikwiriye.
Kwagura igenzura ku rwego rw’akagari: Ubuyobozi bw’akagari bugomba kugira
uburyo bwo kugenzura amatungo ajya hanze y’imbibi, bikanakurikiranwa n’inzego
z’akarere.
Ku baturage:
Bagomba kugura gusa amatungo yemewe kandi bafite uburyo bwo gukurikirana aho
ajya.
Ku buyobozi bw’akagari: Gushyiraho uburyo bwihariye bwo
kugenzura amatungo ajya hanze y’imbibi zabo.
Ku bagurisha: Kumenyesha abagura amategeko agenga
amatungo, kugira ngo hatagira undi wahuye n’akaga nk’ako.
Ku rwego rw’igihugu: Gukora ubukangurambaga ku burangare
bushobora gutera ibibazo mu gihe cy’ubwikorezi bw’amatungo.
Icyabaye mu mudugudu w’Itaba, akagari ka Nyabisindu mu karere ka Gatsibo, aho ingurube imwe yapfuye iguzwe n’umugabo wari ugiye kuyibaga, kigaragaza uburyo amatungo n’umutekano w’ubucuruzi bw’amatungo bigomba kugenzurwa neza.
Inkuru nk’iyi itanga isomo rikomeye
ku baturage
n’ubuyobozi, rigatuma abantu bose bamenya amategeko agenga
amatungo, uburyo bwo kwirinda ibibazo mu gihe cy’ubwikorezi bw’amatungo, no
gukomeza gucunga neza ubucuruzi bw’amatungo mu Rwanda.
Uburyo bwo gukemura ibibazo nk’ibi burimo gukurikiza amategeko, kugenzura
ubuzima bw’amatungo mbere yo kugura cyangwa kugurisha, ndetse no gushyiraho
uburyo buhamye bwo kugenzura amatungo ajya hanze y’imbibi zemewe. Ibi bizafasha
kugabanya impanuka, kurinda ubuzima bw’abantu, no guteza imbere ubucuruzi
bw’amatungo mu gihugu.
https://www.imihigonews.rw/


0 Comments